Dagboek als literair genre

Na het lezen van een aantal boeken merk ik dat de dagboekstijl (Slice of life-genre) steeds terugkomt.
De kritiek op de dagboekstijl is dat een dagboek niet altijd een afgerond geheel is waarin alle dramatische conflicten worden opgelost.

Indien ik de 3 boeken (Is dit alles, Dit is geen dagboek en Nultijd) vergelijk merk is toch dat de "dagboekstijl" anders gehanteerd wordt. Dit maakt voor mij toch het verschil in literair genre.
Na het lezen van de recensies van "Nultijd"begrijp ik pas goed hoe goed dit boek is opgebouwd en waarom dit ook zijn succes bepaalt.

Boek 4 : Dit is geen dagboek (Erna Sassen)

Bijschrift toevoegen

Samenvatting

Bron: http://www.pluizer.be/kinderboeken-jeugdboeken/dit-geen-dagboek

Dit verhaal gaat over de zestienjarige Boudewijn (Bou). Enkele jaren na het overlijden van zijn moeder vervalt Bou in een depressie. Hij komt nauwelijks zijn bed nog uit en heeft nergens meer zin in. Zijn vader, die de wanhoop nabij is, stelt hem voor een ultimatum. Bou zal vanaf nu elke dag een stukje in een dagboek moeten schrijven en naar één van de cd’s die vader heeft uitgekozen moeten luisteren. Als hij dat niet doet, voelt pa zich genoodzaakt hem te laten opnemen.
Bou vindt dit alles nogal kinderachtig. Een dagboek bijhouden, dat is toch niets meer voor een zestienjarige. En dan nog luisteren naar die vervelende, saaie klassieke muziek!
Doorheen het boek merk je dat het dagboek voor Bou echt een uitlaatklep wordt voor al zijn opgekropte frustraties, angsten en onzekerheden. De zelfmoord van zijn moeder liet diepe wonden achter. Pluisje, zijn zevenjarige zus, is de enige waarbij hij enige rust kan vinden.
Dit verhaal grijpt je, en sleurt je mee tot het einde. Je kijkt binnen in de gevoelens, leefwereld van een zestienjarige puber die na de zelfmoord van zijn moeder totaal het spoor bijster is. Je voelt echt dat hij worstelt met de vragen die het leven hem voorschotelt: wie is hij, wat kan hij, waarom wou zijn moeder niet meer verder leven, heeft ze pijn gehad … Door zijn relatie met Pauline, zijn vriendinnetje, merk je ook hoe erg hij aan zichzelf twijfelt en hoe moeilijk hij het heeft om zich open te stelen naar anderen. Bang om gekwetst te worden.
Het verhaal is in dagboekstijl geschreven, wat maakt dat je nog directer betrokken wordt bij het hoofdpersonage. De chronologie is mij niet altijd even duidelijk. De dagen volgen elkaar wel op, maar soms lijkt wat hij opschrijft al enkele weken voordien te zijn gebeurd. Schrijft hij nu in het heden of schrijft hij herinneringen op? Maar dit verstoort echter niet het verhaal of het concept.
De klassieke muziek waar Bou dient naar te luisteren kabbelt als een beekje doorheen het verhaal. Ik lees er dan ook vluchtig over, omdat het naar mijn gevoel niet veel bijdraagt aan het verhaal. Wanneer je echter komt aan het hoofdstuk waarin Bou genoeg heeft van "dat gezeik van die Pergolesie" en zijn vader wat meer "ritmische therapiemuziek" vraagt, vallen ook hier de puzzelstukjes in elkaar.
Een aangrijpend boek over een puber voor pubers!

Ervaringsverslag

“Dit is geen dagboek” is een sterk verhaal … voor jongeren. Als volwassen lezer ligt de puberteit (gelukkig) al lang achter mij en kan ik me zeker empathisch opstellen naar het hoofdfiguur maar het boek blijft jammer genoeg niet boeien.De thematiek in het boek is zwaar en persoonlijk houd ik wel van de harde humor van het hoofpersonage.Ik vind het boek zeer authentiek en geloofwaardig dat je bijna zou denken dat het autobiografisch is.Dit boek kan zeker  aangeraden worden aan jongeren bij de rouwverwerking van een dierbare.

Dit genre “Slice of life” boeit me wel en ik denk dat ik me ga verdiepen hoe ik dit genre in de klas kan voorstellen….

De link met de leerlingen 

Boek 3 : IQ140

IQ140 -Dirk Bracke en Herman Van Campenhout

Samenvatting

Lauren die een jaartje hoger zit in het middelbaar is hoogbegaafd. Ze voelt zich een buitenbeentje in de klasgroep. Evelien is haar beste vriendin de enige met wie ze graag optrekt en aan wie ze alles kan vertellen. Evelien heeft het ook niet gemakkelijk, zowel op school als thuis is de situatie problematisch.  Op het schoolbal leert Lauren de hoogbegaafde Jonathan kennen, op wie ze meteen verliefd wordt. Ook Jonathan is niet populair in zijn klas en hij zou liever een lager IQ en meer vrienden hebben.   Een pijnlijke gebeurtenis op het galabal verstoort hun beginnende romance. Ze hebben de nodige twijfels bij hun relatie, zeer typisch voor  “het puberdom”.  Dan duikt er een naaktfoto op van Lauren. De grote vraag is wie deze foto genomen heeft en daarna verspreid heeft.

Ervaringsverslag

Op aanraden van een vriendin ( die ook leerkracht Nederlands is) heb ik mijn eerste “Bracke” achter de kiezen. Net zoals bij het boek van Helen Vreeswijk moet ik ook hier vaststellen dat het over  “pesten” gaat, over de jongerencultuur  met heel de problematiek van anonieme berichten, stalking, onechte vriendschappen.

Ik vind zowel “De stalker” als” IQ140” iets te problematisch, de hoofpersonages leven in een keiharde bijna schrijnende realiteit. Na wat opzoekingswerk heb ik vastgesteld dat deze populaire auteur zich al vaak heeft vastgebeten in harde thema’s.

Voorlopig ben ik nog geen “Bracke”-fan maar daarvoor moet ik misschien nog enkele van zijn boeken gelezen hebben…

Wat ik wel zeer interessant vond- vanuit het oogpunt van leerkracht- is de problematiek en de kenmerken van hoogbegaafdheid.

Achtergrondinformatie

Metatekst 1

 Bij de eerste 3000 exemplaren zat ook een boek over Dirk Bracke (Dick Bracke, een portret)Het portret van Dirk Brack wordt geschets door Herman Van Campenhout ( ook jeugauteur)door middel van vraag en antwoord via mail.  In de laatste mail wordt verteld hoe het boek tot stand is gekomen.

P93. Afwisselend hebben we zo ieder een hoofdstuk geschreven en zonder veel af te spreken, hebben we elkaar blijkbaar zo goed aangevoeld dat het één verhaal geworden is. Eén keer is Dirk in mijn hoodstuk ingebroken om een bepaalde richting uit te gaan, één keer heb ik een hoofdstuk van hem een andere draai gegeven, maar dat waren echt kleine ingrepen die ons niet boos of gefrustreerd hebben gemaakt.

Uit heb boek heb ik vernomen dat de uitgeverij Abimo het initiatief heeft genomen om een  PORTRET-reeks te lanceren over bijzondere  jongens en meisjes en dat beide auteur aan een nieuw boek begonnen zijn.

Metatekst 2

Voorbeeld van differentiatie voor hoogbegaafden van de site www.hoogbegaafdvlaanderen.be

Deze tekst is een samenvatting van de lezing die Danielle Verheye gaf op de studiedagen rond het thema "Hoogbegaafd, een probleem?" die op 19 oktober en 1 december 2005 doorgingen naar aanleiding van de opname van een aantal fiches rond hoogbegaafdheid in de Werkmap Leerzorg.
Dit artikel werd naar aanleiding van deze studiedagen reeds gepubliceerd op de website van LetOp. YW.

Danielle Verheye
’t Kofschip BS GO, Edegem

Historiek

’t Kofschip startte een aantal jaren geleden met een beleid naar hoogbegaafden toe. Door een toestroom van hoogbegaafde leerlingen, bestond er een aantal jaren de mogelijkheid met leefgroepen te werken
waarin de hoogbegaafden werden gergoepeerd.

Vanaf het schooljaar 2004-2005 werd resoluut het roer omgegooid, en werd de hoogbegaafdenwerking geïntegreerd in de gewone klassen. Dit was een bewuste keuze van de school.

Basis: twee sporen-beleid

Twee pijlers dragen de HB werking van deze school:

Een doorgedreven differentiatie in de klas, zodat ook HB leerlingen:

• zich dagelijks leren inspannen
• ook leren omgaan met falen

Een specifieke zorg in de klim-op-klas

• waar aandacht is voor contact met ontwikkelingsgelijken
• waar leren leren op het eigen niveau mogelijk is
• waar leren samenwerken en samen spelen aandacht krijgt
• waar leren omgaan met verliezen een plaats heeft

Differentiatie in de klas

• Wiskunde: koppeling van Plustaak en Somplex aan de basiswiskundemethode
• Taal: verrijkingstaken uit Plustaak, Taaltoppees, Taalmeesters...
• Andere vakken: zonodig een extra verrijkingsmap

Opmerking: deze verrijking is VERPLICHT en komt in de plaats van inoefening of herhalingsoefeningen uit de basismethode.

Klim-Op-Klas

Net zoals zwakkere leerlingen in een klim-op-klas begeleid worden, gaan de
hoogbegaafden naar hun eigen klim-op-klas.
De twee groepen hebben elk 6 lesuren per week toegewezen gekregen uit
het lestijdenpakket.
Voor hoogbegaafden betekent dit dat elke graad telkens 2 uren klim-op-klas
krijgt.

Selectieve verhaalanalyse

Vertelstandpunt

Opvallend in dit boek is dat er een auctoriële verteller is soms vanuit het perspectief van Lauren,soms vanuit het perspectief van Jonathan. Ik vind dat wel een leuke schrijfstijl omdat het verhaal meteen duidelijk wordt en je de handelingen van de personages beter begrijpt.

Deze perspectiefwisseling gebeurt pas bij hoofdstuk 2 (het hoofdstuk dat geschreven is door Herman  Van Campenhout)

Structuur/opbouw/spanning

Door de wisseling van perspectief wordt de verhaallijn soms even onderbroken en brengt je terug naar dezelfde situatie en geeft je dezelfde scène vanuit een ander standpunt

Dit stoorde mij soms omdat ik als lezer toch wil dat het verhaal vooruitgaat.

De spanning wordt langzaam opgebouwd, in het eerste hoofdstuk wordt het hoofdpersonage geschetst en in het twee Jonathan daarna begint de problematiek van verliefd zijn, populair zijn in de klas, pesten en het uitzoeken wie de foto heeft gemaakt.

De zoektocht naar de dader wordt mooi opgebouwd en er worden verschillende personages verdacht gemaakt. Dat Evelien uiteindelijk de dader is, is de ontknoping van het spanningsveld.

Het laatste hoofdstuk is zeer kort en had voor mij nog iets uitgebreider gekund. Ik vind het ook jammer dat van school veranderen als enige oplossing wordt voorgesteld.

Een link naar de leerlingen

Op het boek staat 14+ maar dit boek is zeker  ook in de eerste graad interessant om te behandelen.

Rond het thema hoogbegaafdheid wordt nog niet veel gedaan. Indien er in de klas een hoogbegaafde leerling zou  zijn , kan het ook wel delicaat zijn om dit boek voor te stellen.

Als verwerkingsopdracht stel ik het volgende voor:

Een interview met…

Er zijn twee interessante nevenpersonages nl. Evelien en Lander

De lln. mogen per twee een fictief interview afnemen van één van deze  nevenpersonages.

Er mogen vragen gesteld worden die alleen met de verhaallijn in het boek te maken hebben. De lln.

mogen ook kiezen of ze een artikel maken voor de rioolpers of een kwaliteitskrant.

De lln. moeten rekening houden met de verhouding van het nevenpersonage tot het hoofdpersonage.

In dit geval moet de jaloezie (en spijt) van Evelien en Lander in het interview naar voor komen.

Literaire reisgids voor Frankrijk

Auteur: Bart Van Loo

Plaats en jaar van uitgave: Amsterdam, 2006

Uitgeverij J.M. Meulenhoff

Taal:Nederlands

Belevingsverslag:

Na het lezen van "chanson" van dezelfde auteur ben ik vol goede moed begonnen aan dit werk van Bart Van Loo.

Heerlijk is het om door Frankrijk te reizen in je hoofd en dit allemaal tijdens een vakantie (in Italië :-))

Mijn voornemen om meer Franse literatuur te lezen is nu alleen nog maar toegenomen.

De 19de eeuwse auteurs zijn mij bekend van naam maar niet altijd van hun boeken... shame on me..

Weer een voornemen voor komend jaar waarvan ik weet dat ik het kan waarmaken mits de nodige planning.

Bart Van Loo, in een vorig leven leerkracht,blijft me verwonderen van zijn uitgebreide kennis.

Het lezen waard!!!

In de klas: 

Met deze literaire reisgids als voorbeeld is het leuk de leerlingen zelf een reisartikel te laten maken i.v.m. een boek wat ze gelezen hebben. Dit reisartikel kan gaan over de plaats van het boek, de geboorteplaats van de auteur,..

Met een paar artikels als voorbeeld mogen de lln. aan de slag gaan.

Voorbeeld artikel:

 http://www.lekkerweg.nl/nl/toerisme/artikel/anne-frank-huis.htm

Boek 2 : Parijs retour

Auteur : Bart Van Loo

Bron: http://www.bartvanloo.info/boeken-parijsretour.html

Tienduizenden bladzijden en duizenden kilometers leesplezier
Lezen is reizen in je hoofd. Je kunt ook, zoals Bart Van Loo, de daad bij het woord voegen en reizen in de sporen van je geliefde schrijvers. Van Loo zocht de plekken waar de allergrootste negentiende-eeuwse Franse auteurs leefden en werkten, maar ook de plaatsen die we met hun romans in de hand vandaag nog kunnen bezoeken. Parijs uiteraard, de rode draad van zijn omzwervingen, maar ook de Côte d’Azur, Picardië, Normandië, de Provence, kortom alle beroemde plekken (van de rotsen van Etretat via de Eiffeltoren tot de Pont du Gard). Dankzij Victor Hugo, Honoré de Balzac, Gustave Flaubert en andere legendarische auteurs bekijkt hij die met een andere bril. Bovendien ontdekte Van Loo tal van boeiende, maar onbekende streken, charmante, maar vergeten negorijen. Telkens opnieuw zocht hij in de werkelijkheid naar de overblijfselen van een roman. Zeg nu zelf, wie wil er niet een romandecor binnenstappen?
Parijs retour is het ideale droomboek voor de doorgewinterde leunstoeltoerist.

Recensie:
http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/recensie/in-de-armen-van-esmeralda
http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/recensie/in-de-armen-van-esmeralda

Lessuggestie bij "Dit is geen dagboek"

 

Aanvulling bij boek 1: de bezoekjaren

Selectieve verhaalanalyse

Taalgebruik

Wat vanaf de eerste pagina opvalt bij het lezen van “de bezoekjaren “ is dat het verhaal wordt verteld vanuit Zima die 8 jaar is. Zima beschrijft haar ervaringen heel naïef, kinderlijk en ook de interpretaties zij heel onbevangen.  De kinderlijke visie komt vaak terug.

Voorbeeld:  p. 9 Ik keek naar mijn bewegende blote voeten en dacht aan mijn eenzame schoenen, die nooit konden weglopen zonder mijn voeten erin….. p15 En toen ik weer naar binnen ging, zag ik ze opeens staan, tussen de andere schoenen. Die rode, die van mij. Alsof ze toch zelf waren komen lopen.

Ook (kinderlijke) humor zien we veel terugkomen.

Voorbeeld p. 93 Mijn moeder had handige borsten. Ze waren zo

groot dat er een heleboel onder verstopt kon worden. Brieven en

tijdschriften en papieren met informatie, die bracht ze allemaal vanonder

tegen haar borsten aan de gevangenis in en uit, zodat niemand ze

controleerde of verbood. Ik begon ook borsten te krijgen. Daar konden

alleen nog maar snippertjes onder. 

Opvallend aan de stijl van Joke Van Leeuwen vind ik toch wel de herkenbaarheid en beschrijvingen uit het dagelijks leven, het zijn allemaal realistische situaties.

Voorbeeld p. 50  Amrar had tegen Kenza gezegd dat ze zijn mooie broek maar even moest wassen.

Hij had de broek in haar handen geduwd en daar was ze kwaad om

geworden. Ze zei dat ze zijn knechtje niet was en dat ze de vorige dag al

genoeg had staan wassen, hij had haar die broek een dag eerder moeten

geven, dan had ze hem wel gewassen, maar ze bleef niet aan de gang en

hij moest haar niet zo commanderen ook. En toen werd Amrar kwaad. Hij

zei dat hij wel wat anders aan zijn hoofd had en dat hij al hard genoeg

werkte voor iedereen en dat het heus niet zoveel werk was, even een

broek wassen, dat het meer werk was om ruzie te maken dan om even

een broek te wassen omdat je broer het vroeg. En Kenza zei dat hij het

helemáál niet had gevraagd, hij had de broek in haar handen geduwd en

dat was heel wat anders dan vragen of het misschien uitkwam dat ze die

broek waste, terwijl ze misschien net zo goed als hij wat belangrijkers te

doen had, wat dacht hij wel.

Wat ik jammer vind is dat het taalgebruik niet evolueert naar het einde van het boek terwijl Zima toch al veel ouder is geworden.

Ik heb gelezen dat Co-auteur Malika Blain tegen Joke van Leeuwen haar verhalen heeft verteld en dat Joke van Leeuwen deze herinneringen in een verhaal heeft gegoten. Hoe ze precies hebben samengewerkt en wat er nu echt is en wat niet wordt nergens vermeld. Ergens vind ik dit wel jammer… het verhaal komt heel levensecht over. Van auteur Malika Blain is er geen spoor meer terug te vinden.

Boodschap

De schrijfster heeft verschillende boodschappen volgens mij:

1.Begrip voor een andere cultuur (Thema’s als ramadan, offerfeest, het gebruik van Henna,.. worden duidelijk uitgelegd)

Voorbeeld p 43 De meeste mensen hadden al een schaap gekocht. Dat hadden ze aan een touw mee naar huis genomen of achterop de brommer of in het bagagerek bovenop de bus. Het werd in eengang gezet, op een binnenplaats of een balkon. Daar stond het te wachten tot het offer werd.Ibrahim had in de koran een zoon.‘O, mijn zoon, ik zie in de droom dat ik u moet slachten. O, mijn vader, doe wat u bevolen is, gij zult mij, zo god wil, onder de duldenden vinden.’En toen hoefde de zoon niet geslacht te worden. Maar wel een heleboel schapen.  Wij kochten pas op het allerlaatst een schaap. Dan waren ze wat minder duur.

2.Beschrijven van gevolgen van een dictatuur

3. De geschiedenis blijft actueel. (Denk maar aan de Arabische revolutie)

Het motto: Ik heb mijn cipiers nooit horen zingen. (George Mangakis, Griekse politiek gevangene)

De gitaar van Amrar was afgenomen. Dit is een symbool hoe de dictatuur schrikt heeft van individualisme, protestsongs.

-Toen ze werden weggevoerd, zei Kenza, hebben ze gezongen. (p. 83)

-Hij wilde zijn gitaar terug. Hij had naar de Unesco geschreven dat ze hem zijn gitaar hadden

afgepakt, dat ze zelfs bang waren voor liedjes, want liedjes konden ontsnappen en buiten kon

iedereen die gaan zingen, als iedereen ze kende. (p. 114)

 Conclusie

Samengevat is dit een onderhoudend, boeiend boek. Het is vlot en licht geschreven.Jammer genoeg is dit geen historische roman en wordt er weinig informatie gegeven over de gebeurtenissen in Marokko in de jaren ’70. Aan het begin van het boek was ik  zeer gecharmeerd door de ik-verteller die 8 jaar is maar op het einde van het boek begint deze naïeve toon toch te vervelen.

Een link naar de leerlingen

Dit boek zou ik aanraden aan sommige leerlingen van de 1^ste graad en zeker in de 2de graad.   

Het boek kan ook heel interessant zijn om te laten lezen door jongeren die hun wortels in Marokko hebben of in de Islam.

Ik zou dit boek presenteren indien er wordt gesproken op school over Amnesty International of indien er in andere lessen wordt gesproken over de Islam (godsdienst) of over de arabische lente (geschiedenis)

Er zijn verschillende thema’s die kunnen behandeld worden:

Schrijfopdracht over Amnesty International

De eerste mei kwam, en wij kinderen mochten vooraan in de optocht. Achter ons liepen de

volwassenen met een spandoek, waarop stond: Wij zijn families van de politieke gevangenen.

Ik had een sandwichbord van karton om me heen, wat een beetje lastig was met lopen. Daar

stond op: Laat mijn broer vrij. Ik had er ook een foto van Amrar bij geplakt, maar die was een

beetje te klein om goed te kunnen zien. (p. 86)

Opdracht:

Amrar is opgepakt en tot twaalf jaar gevangenis veroordeeld vanwege zijn

politieke ideeën. Wereldwijd zitten er tienduizenden mensen gevangen omdat ze

andere ideeën hebben dan de machtshebbers in hun land. Amnesty International

is een vereniging die voortdurend opkomt voor naleving van de mensenrechten,

voor vrijlating van gewetensgevangenen, voor een eerlijk proces van andere

gevangenen en voor afschaffing van martelpraktijken en de doodstraf. Ga op

zoek naar informatie over Amnesty International.

Kijk of je mee kunt doen aan een actie van Amnesty International. Joke van Leeuwen schreef

jarenlang met een politieke gevangene in Marokko.

Moordenaartje spelen (Begrijpend lezen)

’s Avonds deden we moordenaar. Dat was een kaartspel dat je met veel mensen kon spelen.

Tussen de kaarten zat één aas en als je die had, moest je dat stiekem met een knipoog aan

een van de anderen laten weten. Die zei dan dat hij dood was. Wie als laatste nog niet dood

was of wie gesnapt was als moordenaar, kreeg een strafpunt. Na vijf strafpunten kwam je voor

de rechtbank en kreeg je straf. Dan moest je bijvoorbeeld een liedje zingen terwijl je op één

been stond of moest je met een djelleba aan en op handen en voeten een korte toespraak

houden over de uitgestrektheid van de woestijn. (p. 45)

Opdracht

Speel volgens bovenstaand regels het spel. Als iets onduidelijk is, verzin er dan

zelf nieuwe spelregels bij. Wie moet de moordenaar betrappen? Wie zitten er in

de rechtbank? Op internet vind je allerlei variaties van dit spel.